هوش مصنوعی Grok: همه چیز درباره رقیب جنجالی ChatGPT

در دنیای پرشتاب هوش مصنوعی که هر روز شاهد ظهور یک پدیده جدید هستیم، نام «Grok» با سر و صدای زیادی وارد میدان شد. این چت‌بات که توسط شرکت xAI و به رهبری ایلان ماسک توسعه یافته، فقط یک ابزار هوشمند دیگر نیست؛ بلکه یک رویکرد جدید و جسورانه به تعامل انسان و ماشین است. Grok با شخصیت منحصربه‌فرد، دسترسی آنی به اطلاعات شبکه اجتماعی X (توییتر سابق) و رویکردی بدون سانسور، خود را به عنوان یک رقیب جدی برای غول‌هایی مانند ChatGPT و Gemini مطرح کرده است. در این مقاله جامع، به تمام زوایای این هوش مصنوعی جنجالی می‌پردازیم. 😊

چرا و چگونه Grok متولد شد؟ 🚀

ایده ساخت Grok مستقیماً از دیدگاه‌های ایلان ماسک نشأت می‌گیرد. او بارها نگرانی خود را در مورد جهت‌گیری سیاسی و به اصطلاح «ووک» (Woke) شدن مدل‌های هوش مصنوعی بزرگ مانند محصولات OpenAI ابراز کرده بود. ماسک که خود یکی از بنیان‌گذاران اولیه OpenAI بود، معتقد بود این شرکت از مأموریت اصلی خود یعنی ساخت هوش مصنوعی ایمن و در دسترس برای همه، منحرف شده و به سمت نوعی سانسور و سوگیری حرکت کرده است. به همین دلیل، او شرکت xAI را با هدف «درک ماهیت واقعی جهان» تأسیس کرد. هدف اصلی از ساخت Grok، ایجاد یک هوش مصنوعی حقیقت‌جو بود که از پاسخ به سؤالات بحث‌برانگیز یا «تند» (Spicy) ابایی نداشته باشد و اطلاعات را بدون فیلترهای ایدئولوژیک ارائه دهد. در واقع، Grok پاسخی بود به نیاز بازار برای یک هوش مصنوعی که کمی طنز، جسارت و دسترسی بی‌واسطه به نبض لحظه‌ای جهان (از طریق پلتفرم X) را چاشنی پاسخ‌های خود کند.

پشت پرده Grok: با خالق آن، xAI آشنا شوید

Grok محصول شرکت xAI است؛ یک استارتاپ هوش مصنوعی که در سال ۲۰۲۳ توسط ایلان ماسک بنیان‌گذاری شد. اما ماسک در این مسیر تنها نیست. او تیمی از برجسته‌ترین محققان و مهندسان هوش مصنوعی را گرد هم آورده است که سابقه کار در شرکت‌های پیشرویی مانند DeepMind گوگل، OpenAI، Google Research، مایکروسافت و تسلا را در کارنامه خود دارند. این تیم قدرتمند با هدف ایجاد یک آلترناتیو برای مدل‌های موجود و پیشبرد مرزهای دانش در زمینه هوش عمومی مصنوعی (AGI) فعالیت می‌کند. حضور این نخبگان در کنار دیدگاه خاص ایلان ماسک، به Grok اعتباری دوچندان بخشیده است.

قابلیت‌های کلیدی هوش مصنوعی Grok: چه چیزی آن را متمایز می‌کند؟ 💡

Grok فقط یک چت‌بات دیگر نیست و چندین ویژگی آن را از رقبایش متمایز می‌کند:

• دسترسی آنی به اطلاعات پلتفرم X: این مهم‌ترین و منحصربه‌فردترین قابلیت Grok است. در حالی که مدل‌هایی مانند ChatGPT به داده‌هایی تا یک تاریخ مشخص دسترسی دارند، Grok می‌تواند به صورت لحظه‌ای اطلاعات را از شبکه اجتماعی X استخراج کند. این ویژگی آن را برای دریافت اطلاعات در مورد رویدادهای جاری، ترندها و اخبار داغ به ابزاری بی‌نظیر تبدیل می‌کند.
• شخصیت طناز و سرکش: Grok با الهام از کتاب «راهنمای مسافران کهکشان» (The Hitchhiker's Guide to the Galaxy) طراحی شده است. این هوش مصنوعی شخصیتی شوخ‌طبع، کمی کنایه‌آمیز و سرکش دارد و پاسخ‌هایش اغلب با طنز همراه است. این ویژگی تجربه کاربری را جذاب‌تر و متفاوت‌تر می‌کند. 😉
• پاسخ به سؤالات حساس: برخلاف بسیاری از مدل‌های هوش مصنوعی که از پاسخ به سؤالات بحث‌برانگیز خودداری می‌کنند، Grok برای پاسخ به این نوع پرسش‌ها نیز طراحی شده است. البته این به معنای ترویج اطلاعات نادرست نیست، بلکه رویکردی برای ارائه دیدگاه‌های مختلف و اطلاعات بدون فیلتر است.
• قابلیت‌های چندوجهی (Multimodal): با معرفی نسخه Grok-1.5V، این مدل دیگر فقط با متن کار نمی‌کند. این نسخه قادر است انواع داده‌های بصری مانند نمودارها، دیاگرام‌ها، اسناد و تصاویر را پردازش و تحلیل کند.

تاریخچه و سیر تکامل مدل‌های Grok

سفر Grok از یک ایده تا یک محصول قدرتمند، به سرعت طی شد. در ادامه نگاهی به سیر زمانی توسعه و انتشار نسخه‌های مختلف آن می‌اندازیم:

Grok-0: این اولین مدل آزمایشی با ۳۳ میلیارد پارامتر بود که برای آموزش‌های اولیه و توسعه مدل نهایی به کار گرفته شد.

Grok-1: اولین نسخه عمومی که قدرت چت‌بات Grok را تأمین می‌کرد. این مدل با معماری Mixture-of-Experts و ۳۱۴ میلیارد پارامتر، عملکردی فراتر از مدل‌هایی مانند GPT-3.5 از خود نشان داد. یکی از مهم‌ترین اقدامات xAI، متن‌باز (Open-Source) کردن این مدل بود که به توسعه‌دهندگان سراسر جهان اجازه داد از آن استفاده کرده و آن را بهبود بخشند.

Grok-1.5: این نسخه یک آپدیت بزرگ برای Grok-1 بود که بهبودهای چشمگیری در زمینه‌های استدلال، ریاضیات و کدنویسی داشت. یکی از ویژگی‌های کلیدی آن، افزایش طول پنجره زمینه (Context Window) به ۱۲۸ هزار توکن بود که به مدل اجازه می‌دهد اطلاعات بسیار بیشتری را در یک مکالمه به خاطر بسپارد و پردازش کند.

Grok-1.5 Vision (1.5V): جدیدترین و پیشرفته‌ترین نسخه که قابلیت‌های چندوجهی را به Grok اضافه کرد. Grok-1.5V می‌تواند علاوه بر متن، تصاویر و اسناد را نیز درک و تحلیل کند و در بنچمارک‌های مربوط به درک دنیای واقعی، عملکردی بی‌نظیر از خود نشان داده است.

بررسی دقیق نسخه‌های منتشر شده Grok تا به امروز

Grok-1

• مزایا: متن‌باز بودن، دسترسی به اطلاعات لحظه‌ای پلتفرم X، شخصیت منحصربه‌فرد و عملکرد رقابتی در زمان انتشار.
• معایب: در برخی بنچمارک‌های تخصصی کمی از GPT-4 عقب‌تر بود و دسترسی اولیه به آن تنها برای مشترکین پریمیوم پلوس X امکان‌پذیر بود.

Grok-1.5

• مزایا: بهبود قابل توجه در توانایی‌های استدلال و حل مسائل ریاضی و کدنویسی، پنجره زمینه بسیار بزرگ (128K توکن) و عملکرد نزدیک‌تر به مدل‌های پیشرو مانند GPT-4.
• معایب: در زمان نگارش این مقاله، هنوز در مرحله دسترسی اولیه برای آزمایش‌کنندگان و شرکای منتخب قرار دارد.

Grok-1.5 Vision

• مزایا: قابلیت پردازش و درک تصاویر و اسناد، عملکرد فوق‌العاده در بنچمارک‌های چندوجهی و درک فضایی، ورود قدرتمند xAI به حوزه هوش مصنوعی چندوجهی.
• معایب: به عنوان یک مدل نسل اول، هنوز در حال توسعه است و دسترسی عمومی به آن محدود می‌باشد.

عملکرد Grok در بنچمارک‌ها: جدال با غول‌ها 🔥

عملکرد یک مدل هوش مصنوعی در آزمون‌های استاندارد (بنچمارک‌ها) معیار خوبی برای سنجش توانایی‌های آن است. Grok-1 در زمان انتشار خود توانست در بنچمارک‌هایی مانند MMLU (درک زبان) و GSM8K (مسائل ریاضی) از GPT-3.5 پیشی بگیرد، هرچند از GPT-4 عقب‌تر بود. اما با معرفی Grok-1.5، این شکاف کمتر شد و این مدل عملکردی رقابتی با Claude 3 Sonnet و Gemini Pro 1.5 از خود نشان داد. نقطه درخشش واقعی Grok با نسخه 1.5V بود. این مدل در بنچمارک جدید RealWorldQA که برای ارزیابی درک دنیای واقعی از طریق تصاویر طراحی شده، توانست رقبای قدرتمندی مانند GPT-4V و Claude 3 Opus را پشت سر بگذارد.

جدول مقایسه مدل‌های مختلف Grok

هزینه استفاده از Grok: قیمت پلن‌ها و API 💰

دسترسی به Grok از چند طریق امکان‌پذیر است که هر کدام هزینه متفاوتی دارند.

دسترسی از طریق اشتراک X (توییتر)

ساده‌ترین راه برای استفاده از چت‌بات Grok، خرید اشتراک Premium+ پلتفرم X است. این اشتراک که بالاترین سطح اشتراک در این شبکه اجتماعی است، علاوه بر حذف تبلیغات و ارائه تیک آبی، دسترسی کامل به Grok را نیز فراهم می‌کند. هزینه این پلن در حال حاضر حدود ۱۶ دلار در ماه یا ۱۶۸ دلار در سال است.

قیمت‌گذاری API برای توسعه‌دهندگان

با متن‌باز شدن مدل پایه Grok-1، توسعه‌دهندگان می‌توانند این مدل را به صورت رایگان دانلود کرده و بر روی سرورهای شخصی خود اجرا کنند. البته اجرای مدلی با ۳۱۴ میلیارد پارامتر نیازمند سخت‌افزار بسیار قدرتمندی است و هزینه‌های محاسباتی قابل توجهی دارد. در حال حاضر، شرکت xAI هنوز قیمت‌گذاری عمومی برای دسترسی به API مدل‌های جدیدتر خود (مانند Grok-1.5) را اعلام نکرده است و این سرویس تنها در اختیار شرکای اولیه قرار دارد. انتظار می‌رود با بلوغ بیشتر این مدل‌ها، پلن‌های قیمتی API نیز به صورت عمومی عرضه شوند.

جمع‌بندی: آیا Grok آینده هوش مصنوعی است؟

Grok بدون شک یک بازیگر قدرتمند و تأثیرگذار در عرصه هوش مصنوعی است. رویکرد متفاوت آن در ارائه اطلاعات بدون فیلتر، شخصیت جذاب و به‌ویژه دسترسی بی‌درنگ به داده‌های زنده از پلتفرم X، آن را به ابزاری منحصربه‌فرد تبدیل کرده است. هرچند این مدل هنوز در حال تکامل است، اما سرعت پیشرفت و تیم قدرتمند پشت آن نشان می‌دهد که Grok آمده است تا بماند و معادلات را در دنیای هوش مصنوعی به چالش بکشد. باید منتظر ماند و دید که آیا این رویکرد جسورانه می‌تواند آن را به انتخاب اول کاربران و توسعه‌دهندگان تبدیل کند یا خیر. 📌